Openingstoespraak bij de expositie Voorbij het landschap in Kunsthuis Loof, 7 maart 2015, door Hans Paardekooper.
Mijmeringen bij de opening van de tentoonstelling Voorbij het landschap, op zaterdag 7 maart 2015, Kunsthuis LOOF, Jubbega.
Uitgesproken door Hans Paardekooper.
Goede middag, vrienden van de kunsten.
Goede middag Kees.
Daar sta je dan, te midden van je tentoongestelde werken, en ik, die daar iets over mag zeggen. Ik ken Kees nu een paar jaar als een onvermoeibare, gepassioneerde doorzetter. Gedreven, oprecht, die na vertwijfeling niet opgeeft en steeds weer verder gaat.
Ik heb verschillende keren met hem gesproken over hoe dat nou zit met dat wat hij wil uitdrukken.
Dat zijn altijd heel interessante gesprekken omdat dat altijd zoekende, onderzoekende gesprekken zijn.
Eigenlijk wil ik vooraf helemaal niets weten over een schilderij. Als ik een schilderij voor het eerst zie, hoef ik niet te weten wie de schilder is, wat de titel is of wat het verhaal achter het werk is.
Het is de schilder die in al zijn noodzaak iets verbeeldt, die – mogelijk – met mij wil communiceren en daarvoor zijn kunstenaarschap inzet. Hij heeft datgeen wat in zijn hoofd speelt, omgezet, geconcipieerd, verwerkt, geschikt gemaakt om het dan via zijn kunst, uit te drukken.
En dan neem ik kennis van die kunst. Het komt in aanraking, botst, knalt, of schurkt zich aan tegen mijn ideeën, vooroordelen, concepten, om vervolgens bij mij iets teweeg te brengen.
Ik verlang naar kunst die bij mij iets teweeg brengt.
En het werk van Kees brengt iets bij mij teweeg.
Wat dan?
Het is het zoeken, het uitproberen, het proces dat ik voor mijn ogen zie gebeuren.
Wie of wat ik ben? Ik weet het niet. Wie Kees is weet ik niet. Wel dat hij in zijn schilderijen is verborgen. Niet zomaar zichtbaar.
Ik zie hier zijn schilderijen
Ik kijk ernaar
Ik weet niets, maar ik zie ze
Ik ervaar ze. ervaar ze als resultaat van een proces
Ze brengen bij mij iets teweeg
Er ontstaan gedachten, ideeën, emoties
De titel van deze tentoonstelling is: Voorbij het landschap.
Eerdere schilderijen van Kees waren landschap achtig, gaven een illusie van landschap, een illusie van werkelijkheid.
Nu, bij deze tentoonstelling, zijn we de illusie van de werkelijkheid voorbij.
Komen we hier dan in de buurt van de werkelijke werkelijkheid?
Ik zie dat de illusie van het landschap verdwenen is.
Het landschap is gekanteld, letterlijk gekanteld.
Er komen vlakken, cirkelachtige vlakken, opgevulde cirkels.
Cirkels die afbakenen, cirkels die grenzen stellen, afgrenzen.
Afgrenzen in een binnen de cirkel en buiten de cirkel.
En de zware, ondoordringbare grens van de cirkel zelf.
Er ontstaat een ruimte binnen de grens en een ruimte buiten de grens.
En de ruimte binnen de grens wordt zo groot, dat alles, alle vormen, binnen de grens komen te liggen.
En als de ruimte binnen de grens zo groot is, dat alles, de vormen, binnen de grens komen te liggen, is er geen buiten meer.
En als er ten opzichte van het binnen, geen buiten meer is, is er ook geen grens meer.
De begrenzing van het doek wordt ontoereikend om de grote ruimte te bevatten. Het doek is ontoereikend om die grote alomvattende werkelijkheid te omvatten.
Betekent dat er een alles omvattende ruimte is ontstaan.
Waarin alles verschijnt en weer verdwijnt.
Waarin vormen, gewoon zoals ze zijn, ontstaan en weer verdwijnen.
Alsof zij op zichzelf staan, kan de ene vorm niet zonder de ander. Ze verwonderen zich om de mysterieuze ruimte om hen heen. De vormen hoeven nergens heen, ze hoeven niets te bereiken, ze zijn al in die alles omvattende ruimte.
Waarin de alles omvattende ruimte ook zichzelf omvat samen met de zuivere vormen die vloeiend verschijnen en weer verdwijnen, zomaar, zonder reden, niet te verklaren en niet te doorgronden.
Als een wolk
Als een wolk van niet weten. Niet gevangen. Vrij.
Voorbij het landschap.
